Kur një plan paqeje në Lindjen e Mesme nuk është një plan paqeje në Lindjen e Mesme? Kur është me të vërtetë një plan për të qetësuar evropianët grindavec.
Javën e kaluar, 27 liderët kombëtarë të BE-së bënë thirrje për një “konferencë ndërkombëtare të paqes”, përveç nismave diplomatike dhe të sigurisë për të trajtuar në konfliktin më të gjatë izraelito-palestinez në vazhdën e luftës së fundit Izrael-Hamas. Ishte përpjekja e fundit e bllokut për të ndikuar në ngjarjet në Lindjen e Mesme pas një sërë mosmarrëveshjesh të hapura mbi mënyrën e trajtimit të krizës midis zyrtarëve të lartë.
Por një javë pasi thirrja u bë në një mbledhje të liderëve në Bruksel, pyetjet kyçe se ku do të organizohej një samit i tillë, kush do të merrte pjesë dhe cilat do të ishin synimet e tij mbeten pa përgjigje.
Një zëdhënës i misionit izraelit në BE tha se ata “nuk janë në gjendje të thonë nëse do të marrim pjesë apo jo sepse ne nuk e dimë ende se çfarë do të thotë në të vërtetë”, duke shtuar se deri më tani, asnjë zyrtar evropian nuk kishte kontaktuar me iniciativë. Misioni palestinez në BE nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment.
Vende të ndryshme evropiane po konkurrojnë në prapaskenë për të pritur mbledhjen hipotetike, sipas një diplomati të BE-së, duke folur në kushte anonimiteti. “Por për sa kohë që nuk është e qartë nëse kjo është diçka që rajoni dëshiron, i gjithë diskutimi për vendndodhjen është budalla dhe i parëndësishëm”, tha diplomati.
Konfuzioni i vazhdueshëm tregon se si BE-ja po përpiqet të provojë se është e rëndësishme dhe e bashkuar për konfliktin në Lindjen e Mesme. Udhëheqësit evropianë vuajtën për orë të tëra nëse do të bënin thirrje për një “pauzë” të vetme humanitare apo “pauza” të shumta në luftimet gjatë samitit të javës së kaluar.
Diplomatët që flasin privatisht, për shkak se tema është shumë e ndjeshme, i thanë POLITICO-s se kjo rrahje në kërkim të gjërave të arsyeshme për të thënë tregon se si liderët e BE-së thjesht po “shikojnë kërthizën” dhe po luajnë me audiencën vendase të ndezur nga konflikti, në vend që të përpiqen seriozisht të ofrojnë paqen.
Kryeministri spanjoll Pedro Sánchez ishte ndër ata që u përpoqën më fort për një gjuhë më ambicioze në konferencën e paqes gjatë samitit të liderëve të BE-së. Ai pretendoi se mund të ofronte një zgjidhje për konfliktet dekadash.
Pas samitit të Brukselit, socialisti spanjoll shprehu shpresat se një ngjarje e tillë mund të sigurojë “një zgjidhje politike dhe diplomatike për një konflikt që ka zgjatur për një kohë të gjatë” dhe të sigurojë bashkëjetesën paqësore midis Izraelit dhe territoreve të pushtuara palestineze në dy shtete. Spanja priti konferencën e Madridit në vitin 1991, e cila nisi negociatat e Oslos për rajonin.
Për Presidentin e Këshillit Evropian, Charles Michel, marrëveshja për të nxitur një konferencë paqeje “signalizon qartë vullnetin tonë politik, duke treguar unanimitet, duke treguar se ne jemi të bashkuar dhe të gatshëm për të luajtur një rol të fortë me partnerët e tjerë”.
Kryelartësia klasike
Por vendet e tjera të BE-së janë më kritike. Dy diplomatë të BE-së argumentuan se Sanchez po i bënte thirrje audiencës vendase për të forcuar mbështetjen e partive të majta pro-palestineze ndërsa ai kërkon të ndërtojë një koalicion të ri qeverisës në muajt e ardhshëm pas zgjedhjeve jopërfundimtare.
“Ky është një diskutim tipik brenda BE-së që nuk ka të bëjë fare me realitetin në terren”, tha një zyrtar i BE-së për samitin e paqes. “Ne e kuptojmë se Sanchez dëshiron të mbajë një konferencë shtypi ndërkombëtare për arsye të brendshme. Por le të jemi realë: SHBA-ja ka ndikim dhe disa vende të Gjirit kanë, por ne jo – edhe nëse të gjithë do të ishim në të njëjtën faqe, gjë që nuk jemi. Është mendjemadhësia klasike e BE-së të mendosh se ne kemi një rol për të luajtur këtu”.
Në të vërtetë, ndërsa liderët e BE-së shpenzuan pesë orë duke debatuar formulimin e deklaratës së tyre javën e kaluar, Hamasi gjuajti raketa drejt Izraelit dhe sulmet ajrore izraelite vazhduan në të gjithë Gazën, ndërsa tanket izraelite filluan operacionin e saj tokësor në Gaza, me udhëheqësit izraelitë që u zotuan t’i japin fund Hamasit dhe të rikuperojnë më shumë se 200 pengjet.
Pavarësisht nga fakti se 27 liderë të BE-së, që përfaqësojnë bllokun më të madh tregtar në botë, të gjithë e mbështetën thirrjen për një konferencë paqeje, madje as Haaretz, një gazetë izraelite me prirje të majtë, nuk përmendi deklaratën e liderëve të BE-së gjatë fundjavës.
Duke treguar një aluzion skepticizmi, kancelari gjerman Olaf Scholz të premten e quajti konferencën e paqes një “sinjal të mirë” por shtoi se “një nismë e tillë mund të funksionojë vetëm nëse marrin pjesë të gjithë të tjerët që janë gjithashtu të rëndësishëm, në mënyrë që kjo të bëhet realitet”.
Me fjalë të tjera: pa pjesëmarrjen e Izraelit, Autoritetit Palestinez dhe lojtarëve të tjerë relevantë, çdo konferencë paqeje do të jetë e kotë.
“Le të presim dhe të shohim se çfarë do të thotë kjo”, tha zëdhënësi i misionit izraelit, ndërsa theksoi se Izraeli tani po fokusohet në “eliminimin” e Hamasit. “Fokusi ynë kryesor tani është organizimi ushtarak. Ne duam të shkatërrojmë Hamasin, duam të lirojmë të gjithë pengjet, këtu janë të gjitha burimet dhe hapësira jonë për momentin”.
Një konferencë për paqe në Kajro në fillim të këtij muaji, në të cilën Izraeli nuk mori pjesë dhe ku Shtetet e Bashkuara përfaqësoheshin nga ambasadori i saj lokal, nuk pati asnjë ndikim të dukshëm në situatë.
Udhëheqësit e BE-së duhet të shmangin një iniciativë ekskluzivisht evropiane, tha Pierre Vimont, një ish i dërguar i posaçëm për një nismë të mëparshme franceze mbi një nismë paqeje në Lindjen e Mesme. “Duhet të jetë një nismë rajonale, së cilës Evropa do t’i japë mbështetjen e saj të plotë… Evropa mund të sjellë ide kreative dhe të shfaqë shkathtësinë e saj diplomatike në mbështetje të vendeve arabe. Por aktorët rajonalë duhet të jenë ata që do të thërrasin një samit”.
Qëllimi fillestar kishte qenë mbajtja e konferencës “brenda gjashtë muajve të ardhshëm”, tha një zyrtar spanjoll në Madrid, duke argumentuar se dinamika aktuale, me Izraelin që intensifikon sulmet e tij në Gaza, nuk ishte momenti i duhur për një nismë të tillë. Por edhe ai synim ishte i paqartë tani.
Ideja ishte marrë tani nga shefi i çështjeve të jashtme të BE-së, Josep Borrell, shtoi zyrtari.
I pyetur për më shumë detaje, një zëdhënës i Komisionit Evropian tha se ata nuk kishin ndonjë informacion të mëtejshëm mbi planin dhe përsëriti se BE-ja “mbështet mbajtjen e një konference ndërkombëtare të paqes së shpejti”.
Pas një përçarjeje të hapur midis Presidentes së Komisionit Ursula von der Leyen, shefit të Këshillit Evropian Michel dhe kryediplomatit të BE-së, Borrell, lidhur me konfliktin, konfuzioni rreth thirrjes së BE-së për një konferencë paqeje shton një ndjenjë se blloku është i pafuqishëm kur ai vjen në luftën Izrael-Hamas.
“BE-ja si njësi nuk do të jetë në gjendje të mbajë një konferencë të tillë për shkak të mosmarrëveshjeve të brendshme, por edhe për shkak se i mungon besueshmëria”, tha Erwin van Veen nga Instituti Clingendael, një institut holandez. “SHBA nuk ka asnjë kredibilitet për shkak të mbështetjes së palëkundur për Izraelin. Një zgjidhje mund të gjendet në një koalicion të vendeve anëtare të BE-së me më shumë vetëdije historike për këtë çështje, si Franca, Spanja dhe Irlanda, të kombinuara me Turqinë dhe Arabinë Saudite si fuqi rajonale.
Burimi: Politico.eu
